مصرف قلیان بین جوانان اروپا به‌طور روزافزون گسترش می‌یابد، در حالی‌که آنها از میزان ضرر آن، که کمتر از سیگار نیست، بی‌اطلاعند. جوانان در کافه‌ها در صندلی‌های راحت دراز می‌کشند و دود قلیان را به هوا می‌فرستند.
قلیان در آلمان با نام‌های شیشا (Shisha) و یا هابل بابل (Hubble Bubble) نیز شناخته شده و مصرف آن اخیرا در میان جوانان بسیار رواج یافته است.
دیانا اشتولتس (Diana Stolz)، کارشناس کلینیک شهر بازل سویس، در این‌باره می‌گوید: «از هر سه نفر فرد جوان که قلیان مصرف می‌کنند، یک نفر قطعا به بیماری مزمن ریه دچار خواهد شد و در حقیقت برای خیلی از جوانان مصرف قلیان کلید ورود به دنیای مواد مخدر محسوب می‌شود».
کشیدن قلیان در قدیم در کشورهای چین، هند، پاکستان و کشورهای شرقی مدیترانه نوعی سنت بوده و مصرف آن کم کم از طریق مهاجرت در سایر کشورهای دنیا نیز رواج یافته. در کشورهای غربی قلیان از سال ۹۰ تا کنون، بیشتر در میان جوانان مرسوم شده است. یک دانشمند هندی به نام حکیم ابوالفتح می‌گوید که در قرن شانزدهم در دوران حکومت اکبرشاه، توتون قلیان به عنوان توتونی کم ضرر محسوب می‌شده.
قلیان از کشورهای شرقی می‌آید و ازطریق مهاجرت در سایر کشورهای دنیا نیز رواج یافته
آغاز مصرف قلیان زودتر از سیگار
یک نظر سنجی از هزارها جوان نشان می‌دهد که مصرف قلیان در میان برخی از آنها حتی محبوب‌تر از مصرف سیگار است. در ایالات متحده آمریکا، از هر پنج نفر دانشجو، یک نفر قبل از این نظرسنجی قلیان مصرف کرده بوده. در بریتانیا از هر سه دانشجو یک نفر و در آلمان از هر چهار نفر یک نفر. در بسیاری از موارد، جوانان مصرف قلیان را زودتر از سیگار آغاز می‌کنند – حتی قبل از ۱۰ سالگی. بسیاری از آنان نیز گمان می‌کنند که ضرر قلیان کمتر از سیگار است.
مواد خوش طعم باعث بی‌خطر جلوه دادن قلیان
توتون قلیان بر خلاف توتون سیگار دارای ماده‌ای مرطوب کننده به نام گلیسرین است. بسیاری مواد معطر و خوش طعم مثل اسانس سیب، نعنا، عسل یا حتی کاپوچینو نیز به توتون قلیان اضافه می‌شود.
در حین کشیدن قلیان، توتون آن تا ۳۰۰-۴۵۰ درجه سانتی‌گراد داغ می‌شود. این دوبرابر گرمایی است که هنگام سیگار کشیدن تولید می‌شود. بخار ایجاد شده از این طریق، با رد شدن از آب قلیان سرد می‌شود. اما این مسیر طولانی نیازمند یک پک عمیق و طولانی است. به این ترتیب مونواکسید کربن بیشتری نسبت به سیگار وارد خون انسان می‌شود. مصرف بیش از حد قلیان، می‌تواند به بیماری‌های قلبی یا حتی سکته‌ی قلبی و مغزی منجر شود.
یک ساعت قلیان برابر با ۱۰۰ نخ سیگار
مقدار دودی که در اثر یک ساعت قلیان‌کشیدن وارد بدن می‌شود به اندازه‌ی مصرف ۱۰۰ نخ سیگار است. به هنگام کشیدن قلیان نه تنها مونواکسید کربن وارد بدن می‌شود، بلکه نیکوتین و یک سری مواد سرطانی نیز توسط مصرف‌کننده استنشاق می‌شود.
دیانا اشتولتس در این‌باره می‌گوید: «مصرف قلیان می‌تواند به همان اندازه‌ی سیگار انسان را معتاد کند». او می‌افزاید: «مصرف قلیان می‌تواند به سرطان ریه، سرطان در ناحیه‌ی دهان و لب‌ها و همچنین سرطان مثانه بینجامد». زیان دیگر قلیان عفونت دهان است. اشتولتس می‌گوید: «زمانی که همه از یک قلیان استفاده می‌کنند بیماری‌های سل، هپاتیت و قارچ هم به راحتی می‌توانند انتقال پیدا کنند.»
رونق بازار قلیان‌کشی در آلمان
مردم در آلمان کمتر از گذشته به مصرف سیگار گرایش دارند. برخلاف سیگار مصرف تنباکو طی ده سال گذشته دو برابر شده است. به ویژه جوانان رغبت بیشتری به مصرف قلیان نشان می‌دهند و آن را بی‌زیان می‌دانند.
هنگامی که وارد یک قلیان‌خانه می‌شویم ابری از دود با رایحه شکلات، کیوی یا ککتل‌های استوایی همه جا را فرا گرفته است.
مردم هر روز گرایش بیشتری به تمدد اعصاب در محیط‌های آکنده از دودهای معطری که از شیشه‌های بلوری قلیان بیرون می‌آیند، پیدا می‌کنند. از سویی کارخانه‌های تولید سیگار با کاهش تقاضا دست به گریبانند و از سوی دیگر مصرف قلیان رونق بیشتری می‌یابد.
شواهد محبوبیت تنباکو
یکی از مسئولان اداره آمار علت افزایش طرفداران تنباکوی معطر را عرضه این نوع توتون در قلیان‌خانه‌ها می‌داند. این در حالی‌ست که مصرف تنباکوی ساده رو به کاهش است. علت این نیست که اتحادیه اروپا کارخانجات تولید دخانیات را به استفاده از تصاویر ناخوشایند روی بسته‌های سیگار وادار کرده است.
بین سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۵ مصرف تنباکو از ۹۰۰ تن به ۱۷۰۰ تن در سال افزایش یافت. مصرف قلیان در سال ۲۰۱۵ نسبت به سال قبل ۳۰ درصد افزایش نشان می‌دهد.
از طرف دیگر برداشت نادرستی درباره مصرف قلیان باعث محبوبیت آن نزد جوانان و نوجوانان شده است. بسیاری تصور می‌کنند که دود قلیان از سیگار زیان کمتری دارد. اما عکس این مطلب درست است.
طبق برآورد موسسه فدرال برای ارزیابی خطرات ( BfR) اعتیاد به هر دو مواد خطرناک است. طبق پژوهش سازمان بهداشت جهانی حجم دودی که با یک قلیان وارد بدن می‌شود معادل ۱۰۰ نخ سیگار است. با این حال این امر به این معنی نیست که یک قلیان به اندازه صد نخ سیگار خطر دارد.
خاستگاه قلیان بخش‌های جنوبی و شرقی دریای مدیترانه است. کشورهایی چون اردن، مصر و ترکیه از بزرگترین تولیدکنندگان تنباکوی معطر هستند. شرکت تولید‌کننده‌ی تنباکوی نخله در مصر طبق آخرین آمار در سال ۲۰۱۱ به میزان ۲۴ هزار تن محصولات دخانی به تمام دنیا صادر کرده است.
در آلمان قلیان به خزانه دولت نیز سود دارد. پارسال ۱۶۵ میلیون یورو بابت مالیات فروش تنباکو به دولت رسیده که البته در مقایسه با ۲۲ میلیاردی که از فروش سیگار عاید می‌شود مبلغ ناچیزی است.
خلافکاران هم از این بازار پررونق سود می‌برند. ادارات گمرک هر روز با فعالیت قاچاقچیان حرفه‌ای مقابله می‌کنند. در سال ۲۰۱۴ ماموران بازرسی ۵۵ میلیون تن تنباکوی قاچاق کشف کردند.
