| جابری فر کارشناس ارشد روانشناسی کلینیک ترک دخانیات اصفهان
CBT به همراه دارو درمانی در ترک سیگار بسیار مؤثر است. نوعی مداخله برای آموزش نحوه‌ی حل مسئله به صورت هدف دار است که برای حذف افکار خودکار و بی اساسی که باعث رفتارهای ناسازگارانه می‌شوند به کار می‌رود.
رفتاردرمانی شناختی، به این دلیل مؤثر است که معتادان به سیگار نه تنها وابستگی فیزیولوژیک دارند، بلکه دچار وابستگی روان شناختی و رفتاری هم می‌شوند. علایم ترک ناشی از وابستگی فیزیولوژیک را می‌توان با دارو کنترل کرد اما تأثیری در کنترل علایم روان شناختی و رفتاری ندارد. فرد معتاد نمی‌تواند افکار یا رفتارهای سال‌های متمادی خود را به راحتی تغییر دهد.
کشیدن سیگار در زندگی بعضی از سیگاریها به نوعی عادت تبدیل شده است (بعد از بیدار شدن از خواب، بعد از خوردن قهوه، بعد از روزنامه خواندن، بعد از غذا دادن به حیوان خانگی و ….).
سیگاریها به سیگار به عنوان یک دوست و حامی می‌نگرند. به دلایل فوق، بعضی سیگاریها به مداخلاتی بیشتر از مصرف دارو نیاز دارند.
رفتاردرمانی شناختی، روشی مناسب در کنار مصرف دارو برای ترک موفق سیگار است.
پژوهش گران انگلیسی نوعی روش جدید شناختی رفتاری را ابداع کرده‌اند به نام:
“برای زندگی ترک کن” (Quit for life). این روش برای ترک و جلوگیری از عود دو مرحله دارد.
۱) مرحله‌ی ترک که ۷ تا ۱۰ روز طول می‌کشد و بیمار کم کم سیگار را کنار می‌گذارد.
۲) مرحله‌ی جلوگیری که بعد از آخرین مصرف سیگار شروع می شود. هدف افزایش توانایی ترک و ادامه ی ترک است.
روش های رفتاری عبارتند از:
•شناسایی موارد وسوسه کننده ی مصرف سیگار و موقعیت های خطرناک
•رعایت یک برنامه ی روزانه برای کشیدن سیگار
•روش های به تأخیر انداختن
•روش های کاهش دهنده (کم کردن تدریجی مقدار داروهای حاوی نیکوتین)
•جانشین های رفتاری دیگر (مثل جویدن آدامس یا خوردن هویج به جای کشیدن سیگار)
•تقویت مثبت (تعیین هدف و پاداش دادن به خود)
•افزایش اعتماد به نفس
•آموزش مهارت های انطباقی
روش های شناختی عبارتند از:
•پاسخ های مناسب و منحصر به فرد به افکار
•آموزش چگونگی تغییر باورهایی که مانع موفقیت هستند.
•بحث و گفت و گو درباره ی افکار نامناسب و سپس جایگزین کردن آنها با افکار مثبت تر
•آموختن روش های مدیریت و کنترل استرس
•تمرین های شناختی (که چگونه با موقعیت های خطرناک مواجه شود و آنها را جایگزین کند)
•تعیین موانع موفقیت و چگونگی سازگاری با آنها
رفتاردرمانی شناختی روش مؤثری برای ترک سیگار است . |
|
